POLIFENOLE ZNACZENIE DLA ZDROWIA

Tematem dzisiejszego bloga będą polifenole i ich wpływ na nasze zdrowie. Czym są owe polifenole? Według jednej prostej definicji ,,są to wtórne metabolity roślinne o bardzo zróżnicowanej budowie chemicznej, wykorzystywanej m.in. do obrony przed grzybami i bakteriami chorobotwórczymi’’. Nie wchodząc dalej w same pojęcia zwróćmy uwagę na podział występujących polifenoli :

1 Flawonoidy

2. Kwasy Fenylowe

3. Stilbeny

4. Lignany

Teraz pokrótce scharakteryzuję poszczególne grupy skupiając się na ich właściwościach oraz występowaniu w przyrodzie. 

1. Flawonoidy –  występują w liściach, kwiatach, owocach i nasionach roślin. Ze względu na różnice w budowie strukturalnej związki flawonoidowe dzieli się na:

• flawanony,
• flawanole,
• flawonole,
• antocyjany,
• bioflawonoidy,
• flawonolignany,
• prenyloflawonoidy,
• glikozydoestry flawonoidowe,
• chalkony proantocyjany .

Główne źródła flawonoidów w diecie: seler naciowy, cebula, pomidory, papryka, brokuły, kapusta, sałata, owoce cytrusowe, cytryna, jabłka, kiwi jagody, truskawki, borówka czernica, czarne porzeczki, morele, wiśnie, winogrona, żurawina. Występują one również w niektórych zbożach, soi, nasionach roślin strączkowych oraz  przyprawach jak tymianek czy pieprz czerwony. Znajdziemy je również w herbacie (zwłaszcza zielonej), kawie, gorzkiej czekoladzie bądź kakao,  Szczególnym bogactwem flawonoidów jest czerwone wino oraz sok bądź ekstrakt z grejpfruta (nie stosujemy razem z lekami).  Zioła również są dobrym źródłem flawonoidów, np: owoc bzu czarnego, kwiatostan lipy, głogu, owoc dzikiej róży, ziele  czystka.

Flawonoidy obecne w suplementach diety wyprodukowanych w postaci kapsułek lub tabletek są jedynie uzupełnieniem normalnej diety w te aktywnie biologicznie związki.

Właściwości zdrowotne flawonoidów:

• antyoksydacyjne
• prooksydacyjne
• ochronne i zwiększające przyswajalność Wit C i E
• przeciwzapalne
• przeciwalergiczne
• estrogenie (izoflawonoidy)
• profilaktyka osteoporozy
• poprawa stanu naczyń krwionośnych
• leczniczo w chorobach sercowo – naczyniowych
• przeciwcukrzycowe
• chroniące przed zaćmą
• przeciwnowotworowe

2. Kwasy Fenylowe posiada właściwości:

• antyoksydacyjne,
• zwalczające nadmiarem wolnych rodników,
• przeciwzapalne,
• hamujące rozwoju bakterii i grzybów,
• przeciwzakrzepowe,
• przeciwzawałowe,
• obniżające poziom cholesterolu,
• obniżające poziom glukozy we krwi,
• ochraniające miąższ wątroby przed szkodliwym wpływem, pestycydów, toksyn grzybowych, bakteryjnych i wirusowych, leków hepatotoksycznych, 
• zapobiegające stłuszczeniu i marskości,
• hamujące wysięki zapalne, 
• działające przeciwalergicznie, 
• wspomagające wydzielanie żółci, 
• wywierające wpływ przeciwnowotworowy, szczególnie pomocny przy nowotworach jelita grubego, skóry i wątroby. 
• zatrzymujące promienie UV, 
• leczące łojotokowe zapalenia skóry, 
• leczące trądziku,
• leczące atopowego zapalenia skóry,
• wygaszające stany zapalne naczyń krwionośnych, 
• hamujące zapalenia i degeneracji siatkówki i naczyniówki oka, 
• leczące stany zapalne skóry, 
• środek wspomagający w terapie nowotworów,
• leczące zmiany zwyrodnieniowe mięśnia sercowego, trzustki, nerek i wątroby.

Występują: w malinach, czarnej porzeczce, poziomkach, czerwonej cebuli, herbacie, pomidorach, szpinaku, brokułach, białych winogronach, jabłkach, ziemniakach, topinamburze, brzoskwiniach, gruszkach, kawie, ziarnach zbóż.

3. Stilibeny– są to związki chemiczne o budowie difenyloetylenu. Syntetyzowane są u roślin z kwasu kumarynowego i kwasu cynamonowego. Mogą też powstawać z chalkonów i flawonoli.

Posiadają właściwości:

• estrogenne
• fungitoksyczne (niszczą grzyby)
• hamujące rozwój grzybów

Naturalne stilbeny nie indukują nowotworów, nie wywołują też szkodliwych działań ubocznych typowych dla syntetycznego stilboestrolu. Nie powinny jednak być podawane zdrowym mężczyznom, bowiem poprzez swój wpływ estrogenny i antyandrogenny hamują działanie testosteronu i mogą zaburzać cechy męskie. Odradza się również stosowanie stilbenów przy nadciśnieniu. Stilbeny są natomiast zalecane mężczyznom cierpiącym na przerost gruczołu krokowego, bowiem blokują niekorzystny wpływ testosteronu na nabłonek stercza (prostata). Naturalne stilbeny dzięki estrogennemu wpływowi mogą być wykorzystane do zapobiegania objawom przekwitania u kobiet. Ponadto poprawiają stan włosów, zapobiegają zmianom zwyrodnieniowym gruczołów łojowych i mieszków włosowych. Mogą mieć zastosowanie w leczeniu trądziku androgennego. Pozytywnie wpływają na układ krwionośny.

Naturalne Stilbeny występują w roślinach iglastych

• morwie Morus,
• sandałowcu Pterocarpus
• rzewieniu Rheum (rabarbar),
• jodła Abies,
• świerk Picea,
• sosna Pinus

Resveratrol należy również do stylibenów, który występuje w wielu roślinach. Najpopularniejszym źródłem jest czerwone wino, pestki winogron ale występuje również w owocach jagodowych, niektórych ziołach np. rdestowcu japońskim Resweratrol wykazuje szereg działań zdrowotnych jak 

• hamuje agregację krwinek (wpływ przeciwzawałowy i przeciwmiażdżycowy),
• przeciwgrzybiczno
• powstrzymuje stany zapalne,
• wywiera wpływ przeciwalergiczny,
• wspiera działanie układu odpornościowego
• przeciwnowotworowy i antymutagenny.
• działa estrogenie,
• przeciwbakteryjnie
• zapobiega nowotworom gruczołu krokowego.

4. Lignany –  należą do grupy roślinnych związków określanych jako fitoestrogeny. Fitoestrogeny nazywane są również hormonami roślinnymi, gdyż w swoim działaniu, po dostaniu się do przewodu pokarmowego i szeregu przemian, przypominają ludzkie estrogeny.

Lignany możemy znaleźć w wielu produktach roślinnych takich jak: owocach, pełnych ziarnach zbóż, warzywach, ziołach, czerwonym winie, kawie czy herbacie. Niestety nie łatwo jest pozyskać lignany z tych produktów. Bogatym źródłem lignanów są natomiast nasiona roślin oleistych i ich produkty, zwłaszcza olej lniany i olej sezamowy, a także oliwa z oliwek. Zdecydowanie, najbogatszym ich źródłem jest siemię lniane, które zawiera 700 razy więcej tych związków niż inne gatunki roślin. 

Lignany maj  właściwości :

• antyoksydacyjne, 
• antynowotworowe 
• regulują gospodarkę hormonalną
• redukującego ryzyko zachorowania na chorobę wieńcową serca i miażdżycę naczyń krwionośnych .

Gdy w organizmie jest niedobór estrogenów lignany w łagodny sposób uzupełniają ich działanie, a gdy jest ich nadmiar obniżają ich aktywność. Lignany, działają zatem na komórki podobnie jak ludzkie estrogeny tyle, że o wiele łagodniej. Dzięki temu pomagają utrzymać równowagę hormonalną w organizmie oraz mogą reedukować ryzyko wystąpienia różnych typów chorób hormonozależnych, m.in. nowotworów piersi czy jajnika oraz niszczyć komórki nowotworowe, gdy już wystąpi rak piersi. Innymi korzyściami dla zdrowia wynikającymi z dostarczania lignanów jest:
•ochrona przed osteoporozą, 
• zmniejszenie poziomu cholesterolu LDL we krwi, 
• niwelowanie niekorzystnych skutków działania wolnych rodników na nasz organizm, 
• hamowanie rozwoju bakterii i grzybów chorobotwórczych, 
• działanie hipoglikemiczne (obniżające stężenie glukozy we krwi) i przeciwcukrzycowe.

Myślę, że powyżej opisane właściwości polifenoli są warte uwagi i każdy znajdzie tu coś dla siebie. Pamiętajmy o dostarczaniu ich w swojej codziennej diecie. Zwracajmy jednak uwagę na jakość żywności, gdyż w obecnych czasach to co z założenia jest zdrowe i bogate w związki lecznicze – przemysł, nawozy i opryski chemiczne skutecznie nam niszczą dary natury z których kiedyś można było bez oporu korzystać dziś bywają wręcz niebezpieczne ( Randap). Czasami gdy nie mamy pewności co do jakości żywności warto sięgać po dobrej jakości i przebadane suplementy zawierające polifenole, szczególnie, gdy chcemy osiągnąć efekty terapeutyczne.

Bibliografia:

1. http://luskiewnik.strefa.pl/stymulatory/preview/pages/p20.htm/ 
2. http://rozanski.li/2607/kwas-ferulowy-ferulic-acid-wlasciwosci-farmakologiczne/
3.. http://www.e-biotechnologia.pl/Artykuly/Lignany/
4.. Postępy Fitoterapii 4/2013 s.263